Op verzoek van de corporatie passen De Kwartiermakers hun plannen aan. Het is nog steeds de intentie van De Goede Woning om het plan met een meerderheid van 70% uit te voeren.
Woningcorporatie aan het woord
Kim Verschuren (Energiesprong) is tussen maart en augustus 2013 procesbegeleider bewonerscommunicatie voor De Goede Woning.
Om 70% instemming te verkrijgen willen in april 2013 de corporatie en De Kwartiermakers opnieuw in contact komen met de bewoners. Kim Verschuren is een maand eerder aangesteld om de bewonerscommunicatie weer vlot te trekken. “In die tijd speelde er van alles. Je kunt je wel voorstellen dat de klankbordgroep enorm teleurgesteld was; het plan van De Kwartiermakers was niet wat ze wilden.” Een voorbeeld: het plan gaat uit van binnenisolatie en de klankbordgroep wenst buitenisolatie. Dit hangt samen met het feit dat het erg kleine woningen betreft, waar bovendien (door uitblijven van onderhoud) veel zelf is geklust. De toon is hard, in de trant van: we wachten al meer dan vijftien jaar, dus liever géén renovatie dan deze.
Weerstand
Verschuren begint met het inplannen van een aantal bewonersinformatieavonden. “Het werden vier avonden, om de groepen niet te groot te maken.” Tijdens die informatieavonden lopen de emoties hoog op. “Als dagvoorzitter faciliteerde ik de avonden. Ik merkte dat er veel oud zeer zat, en zeker niet alleen bij de klankbordgroep. Waar het tijdens die bijeenkomsten op neer kwam was dat iedereen zijn eigen individuele wensen vervuld wilde zien. Het ging bij hen niet meer om Nul op de Meter, opvallend genoeg. Bewoners waren onder meer bang dat de woningen kleiner zouden worden door de binnenisolatie.” De Goede Woning besluit samen met De Kwartiermakers extra budget vrij te maken om aan enkele wensen te kunnen voldoen.
“Ik merkte dat er veel oud zeer zat, en zeker niet alleen bij de klankbordgroep.”
Zonder instemming geen businesscase
De essentie is nog steeds: energieneutraal renoveren. De corporatie hoopt op 70% bewonersparticipatie om het verhaal sluitend te maken. Het project moet doorgaan, want het is een prestigeproject. In mei 2013 opent de modelwoning zijn deuren en mogen de bewoners uit de buurt langskomen om te ervaren wat de bedoeling is. Sommige bewoners bekijken de renovatie daarna een stuk positiever.
De Kwartiermakers besluiten daarop om alle bewoners persoonlijk te informeren in plaats van een brief te sturen. “Tijdens de huisbezoeken lieten we een stemmingsformulier achter, waarop mensen konden aangeven of ze voor of tegen waren. We kregen helaas maar 60% mee.”
De stekker gaat eruit
“Bij de bouwer krijgen de financiële risico’s de overhand op het pioniersgedrag en bij de corporatie zit het innovatieve denken geworteld in oude systemen.”
De Kwartiermakers zijn vervolgens gaan rekenen of 60% genoeg was om de case rond te krijgen. “Eind augustus ben ik nog bij Huub Overmars van BAM langsgegaan, om de opties door te nemen. Kort daarop gaven De Kwartiermakers aan dat ze voor de risicoanalyse meer tijd nodig hadden.” De Goede Woning kan niet meer wachten en besluit de stekker uit het project te halen. Zelf wijt ze deze ommekeer aan het terugvallen in oude reflexen. Bij de bouwer krijgen de financiële risico’s de overhand op het pioniersgedrag en bij de corporatie zit het innovatieve denken geworteld in oude systemen.
“Ik zie het als volgt: je hebt een bodem en op die bodem wil je een nieuwe tulp laten groeien. Maar in de grond ontbreken de ingrediënten om de tulp te laten groeien. Naar mijn gevoel hebben ze bij De Goede Woning het proces intern niet goed kunnen verankeren. In dit soort innovatieprojecten kun je eigenlijk niet zonder randvoorwaarden en interne draagkracht. En die ontbraken allebei. Als buitenstaander ervoer ik dat als de grootste crux; want zonder verbinding intern kun je geen verbinding met de bewoners maken. Verbinding ontstaat ook door inhoud: je kunt wel langs de bewoners gaan, maar je moet ze iets te bieden hebben.”
Had het anders gekund?
Het is lastig om precies aan te geven hoe en waar het proces anders had gekund, geeft Verschuren aan. “Je hebt een plan wat de helft maar wil. En als je eenmaal besluit dat de bewoners meedoen, dan is het moeilijk uit te leggen dat je als corporatie de regie weer overpakt. Dan is het net alsof je tegen een kind zegt dat ze mogen snoepen en vervolgens haal je de snoeppot weg. Mensen voelden het echt als wij tegen jullie.
Mogelijk was het proces beter verlopen als de corporatie voor die bewuste 22 oktober opnieuw met de drie consortia in gesprek was gegaan en hen gevraagd had hun plannen te herzien. En als de klankbordgroep een andere rol had gekregen, want er bestond een financieel risico. Die verantwoordelijkheid mag volgens mij niet bij de bewoners liggen.”
Tips voor andere corporaties
Voor een organisatie is het niet slim iemand van buiten proceseigenaar maken. Je moet de veranderkracht uit de eigen organisatie halen en iemand inhuren die het proces faciliteert, en daarna weer vertrekt.
Je hebt 188 woningen en elke woning, elk mens is anders. Er bestaat dus geen eenheid, want die 188 mensen hebben ook weer hun eigen wensen en mening. Renovatie is maatwerk. Natuurlijk, je kunt een basisoplossing bedenken, maar de verschillen kom je te weten door onderzoek, niet door aannames.
Blijf in verbinding staan met je bewoners. Er zijn talloze verschillende communicatiekanalen waarmee je dat kunt doen. Maar de kracht van persoonlijk contact overwint alles, daar kan niets tegenop.
Lees ook de andere ervaringen
Kim Verschuren
Procescoach voor De Goede Woning
Huub Overmars
Projectontwikkelaar BAM
