Er is niets duidelijker dan het tastbare resultaat zelf. Een modelwoning geeft vertrouwen dat alle voorgestelde technische oplossingen ook daadwerkelijk mogelijk zijn. Bewoners kunnen met eigen ogen zien en met eigen handen voelen hoe de woning eruit komt te zien en hoe nieuwe installaties en apparatuur werken. Sommige voordelen van een Nul op de Meter woning zijn op papier wel uit te leggen, maar door het te ervaren snap je pas echt wat er wordt bedoeld. Bijvoorbeeld als het gaat om slapen met de ramen dicht. Het ervaren van het comfort van de nieuwe woning helpt bij het kiezen voor de renovatie. Daarnaast is een prototype / modelwoning een goed instrument om feedback te verzamelen. Ook is het een goed instrument om kinderziektes uit het product te halen. De verbeteringen worden doorgevoerd in de uiteindelijke renovatie.
Creëer geen valse verwachtingen
Communiceer duidelijk of elke woning er straks inderdaad hetzelfde uit komt te zien als de modelwoning. Wees duidelijk over wat mensen wel en niet krijgen. Pronk niet met mooie materialen of apparatuur die later door bezuinigingen wellicht niet gebruikt gaan worden. De ervaring leert: als mensen niet krijgen wat ze gezien hebben, kan dit voelen als het niet nakomen van afspraken door de woningcorporatie. Geef mensen daarom wat je zegt en verander het niet. Dit lijkt kort door de bocht, een modelwoning is natuurlijk ook juist bedoeld om te testen en feedback te verzamelen. Maar realiseer je dat niet iedere “verbetering” door alle bewoners ook zo beoordeeld wordt.
In Heerhugowaard werden bewoners uitgenodigd in de modelwoning. Later bleek een en ander toch anders uit te pakken. Een bewoonster vertelt.
Feedback verzamelen
Organiseer een groep bewoners die input willen en kunnen geven en gebruik dit. Zij zijn ten slotte de experts als het gaat om woonbeleving. Wat werkt? Wat mist er nog? Je kunt bijvoorbeeld bewoners (maar ook huurdersvereniging, professionals en de wethouder) de mogelijkheid geven te komen proeflogeren in de modelwoning. Wees duidelijk over de gang van zaken. Bedenk van te voren goed waar bewoners wel en niet over kunnen meepraten? Wat kan echt niet meer veranderen? Wees daar duidelijk in. Lees hierover meer bij Bewonersinvloed.
Bedenk hoe dan ook van tevoren goed op welke manier je de feedback wilt verzamelen en verwerken. Betrek bewoners en geef ze een bepaalde mate van regie. Vergeet niet achteraf alle input terug te koppelen aan de deelnemers of zelfs breder!
Timing prototype- of modelwoning
Afhankelijk van het gekozen proces (zie Plan van Aanpak) van de Nul op de Meter renovatie en de mate waarin de producten/renovatieaanpak van de bouwer gestandaardiseerd is, verschilt de timing wanneer een prototype- of modelwoning wordt gerealiseerd. Is bij de start al bekend welke bouwer aan de slag gaat en zijn de plannen al in een hoog detailniveau uitgewerkt? Dan kun je wellicht met een modelwoning al vroeg in het proces bewoners enthousiasmeren voor de renovatieplannen. Voorspel je weerstand vanuit bewoners? Dan is het verstandig eerst goed te luisteren en aan de hand van gesprekken met bewoners eerst een gedragen plan uit te werken voordat je overgaat tot het renoveren van een modelwoning. In veel gevallen zal de modelwoning postiever ontvangen worden wanneer bewoners het gevoel hebben dat zij eerst goed geïnformeerd worden over de voorgenomen plannen, kennis op hebben kunnen doen over een Nul op de Meter woning en invloed hebben gehad op (de uitwerking) van het ontwerp. Ga maar bij jezelf na: het voelt altijd beter als je het gevoel hebt dat je een keuze hebt in plaats van dat iets opgelegd wordt.
Rustwoning
De prototype- of modelwoning kan behalve als proeftuin later tijdens de renovatiewerkzaamheden ook dienstdoen als rustwoning. Bijvoorbeeld door mensen die even willen douchen op de dag dat hun badkamer wordt aangepakt. Of wanneer zij even rustig willen werken terwijl de werklui hard aan de slag zijn. Een rustwoning geeft mensen de gelegenheid even uit de chaos van de verbouwing te ontsnappen.