Communicatie- en participatiemiddelen

In dit draaiboek wordt onderscheid gemaakt tussen communicatie en participatie. Onder communicatie wordt verstaan het overbrengen van informatie aan en ontvangen van bewoners. Participatie gaat een stap verder. In het geval van participatie, geef je bewoners de ruimte mee te denken en mee te beslissen over bepaalde onderdelen van de Nul op de Meter renovatie. Per project en per type bewoner kan het sterk verschillen welke middelen het beste aansluiten op de communicatie- en participatiedoelstellingen.

Uitgangspunten

Stroomversnelling hanteert een aantal uitgangspunten waar je rekening mee moet houden in de communicatie met bewoners. Je hebt bewoners op verschillende manieren nodig bij de realisatie van de Nul op de Meter woningen:

  • Voor alle bewoners geldt dat ze de energierekening aan de corporaties moeten willen betalen. Daarvoor is van 100% van de deelnemende bewoners een handtekening nodig.
  • Of een woning aan het eind van het jaar Nul op de Meter is, hangt onder andere af van het energiegedrag van bewoners. Door bewoners inzicht te geven in hun eigen energieverbruik kan het energieverbruik van de woningen dalen. Bewoners moeten er bewust van zijn dat zij geld terug krijgen als zij energiezuinig leven, en bijbetalen als zij energieonzuinig leven. Eigenlijk hetzelfde als de situatie voor de renovatie, waarin zij een maandelijks voorschot betalen voor hun energierekening. Er verandert dus niets!
  • De eerste bewoners zijn de ambassadeurs voor volgende projecten. Behandel ze dus ook zo en zorg dat ze tevreden zijn. Gaan er dingen mis? Los het dan snel op. Beloon ze voor het feit dat zij pionieren. Communiceer duidelijk dat zij een uitzonderingspositie hebben, om precedentwerking in volgende fasen te voorkomen.
  • Het is dus van belang dat omwonenden, bewoners en woningzoekenden geënthousiasmeerd worden. Vertrouwen van de bewoners in de corporatie gaat hier natuurlijk aan vooraf. Vertrouwen gaat hand-in-hand met draagvlak.
  • We positioneren de Nul op de Meter woning in de markt als “unieke kans”. De tone of voice die daar bij past is: enthousiasmerend en vertrouwen opwekkend.

Waar worden mensen enthousiast van?

Richt je in je communicatie op de aspecten van een renovatie en/of maatregelen die bewoners echt willen. Benadruk de positieve elementen van een Nul op de Meter verbouwing, niet de duurzaamheidsaspecten. Zet in op woongenot en betaalbaarheid. Dat het huis straks energieneutraal is, is mooi meegenomen maar vaak geen reden voor mensen om JA te zeggen tegen de Nul op de Meter renovatie. Denk aan de volgende boodschappen:

  • Het binnenklimaat van uw woning verbetert. Veel mensen hebben het over de frisse lucht die er nu in hun huis is, waardoor het huis ook gezonder aanvoelt. Verschillende mensen geven aan dat ze geen last meer hebben van astma in huis, waar dat voor de verbouwing wel het geval was. Een bewoner gaf zelfs aan dat ze gestopt is met roken, omdat ze de frisse binnenlucht niet wil verpesten.
  • Uw woning en de buurt krijgen een frisse en moderne uitstraling. Een man gaf aan dat het niet meer voelt alsof het om sociale woningbouw gaat, maar dat het aanvoelt als een koophuis. Dit geeft een gevoel van trots.
  • U krijgt brede vensterbanken. Sommige bewoners maken er gezellige bankjes van in het raamkozijn.
  • U krijgt een beter huis voor hetzelfde geld. Uw totale woonlasten (huur- en energielasten) blijven gelijk.
  • Vocht, tocht en schimmels zijn geen issue meer na de renovatie.
  • De renovatie verloopt snel (binnen één week tot enkele dagen).
  • Uw woning krijgt het Politiekeurmerk en wordt dus veiliger.
  • U draagt bij aan een schoner milieu: nu en in de toekomst.

Let op met de term Nul op de Meter. Communiceer dit niet naar bewoners. Verschillende projecten hebben de ervaring opgedaan dat dit verwarrend werkt en verkeerde verwachtingen schept. Niemand zal uiteindelijk écht Nul op de Meter uitkomen!

Communicatiestrategie en -tactiek

Maak gebruik van een gelaagde communicatiestrategie:

  1. Eerste laag: korte boodschap – toon: enthousiast.
  2. Tweede laag: iets meer informatie en toegesneden op lokale situatie – toon: positief voorlichtend.
  3. Derde laag: kleine lettertjes en persoonlijke informatie – toon: reëel positieve informatie.

Maak verder gebruik van een over-de-bandtactiek: vraag enthousiaste bewoners als ambassadeur voor het project. Pas dit gefaseerd toe vanaf de prototypefase.

Twee fases

Je kan eventueel de communicatie binnen het project opdelen in twee fasen: 1) de start tot en met de draagvlakmeting en 2) de voorbereiding van de werkzaamheden tot en met de nazorg. De eerste fase wordt dan dus afgesloten nadat duidelijk is of voldoende bewoners instemmen met het renovatieplan. Deze knip in je communicatieplan kan handig zijn, omdat tijdens de eerste fase misschien nog niet duidelijk is welke bouwer aan de slag gaat en elke bouwer heeft zijn eigen manier van communiceren. Daarnaast kun je de eerste fase ook gebruiken om samen met bewoners en andere samenwerkingspartners na te denken welke communicatie- en participatiemiddelen het beste ingezet kunnen worden in de tweede fase. Stem vanaf het begin af aan goed met elkaar af wat de rolverdeling is. Maak een lijstje met wie wat doet, zodat er geen onduidelijkheden over kunnen ontstaan.

Middelen

De middelen die je inzet binnen je project zijn afhankelijk van de boodschap, de doelstelling, de doelgroep, het type bewoner, de relatie die een corporatie of bouwer heeft met bewoners, de grootte van het project, de projectorganisatie en de strategie die je kiest binnen je project. Het is goed om verschillende middelen in te zetten om je doelstelling te behalen. Jongere mensen hebben het druk en willen op de momenten dat het hen uitkomt informatie opdoen en/of meedenken over het project. Zij kunnen over het algemeen prima opschieten met digitale middelen. Oudere mensen houden van een persoonlijke benadering, hebben het liefst face-to-face contact en lezen graag alles rustig terug op papier. Over het algemeen zal je dus rekening moeten houden met beide doelgroepen. Zorg daarom voor een goede mix van communicatie- en participatiemiddelen.

Communicatiemiddelen:

  • Persoonlijke gesprekken / huisbezoeken
  • Informatiebijeenkomsten (allemaal tegelijk)
  • Inloopavond (verdeeld over de avond / meer persoonlijke aandacht)
  • Spreekuur
  • Informatieve folders of bouwbrochure. Gebruik hierbij afbeeldingen.
  • Nieuwsbrieven
  • Infographic (plaatjes werken altijd goed!)
  • Persoonlijke brieven
  • Via een “woordvoerder” in de wijk (dit kan een actieve bewoner zijn of bijvoorbeeld een klankbordgroep)
  • Mailing of E-nieuwsbrief (Bijvoorbeeld Mailchimp)
  • Een digitale communicatiedienst / app (Overmijnhuis, Renovatieplanner, etc)
  • Prototype-/ modelwoning
  • Filmpjes
  • Website
  • Reclamecampagne
  • Ludieke actie / evenement
  • Excursie of andere vorm van uitwisseling van kennis
  • Persbericht

Participatiemiddelen

  • Via één op één gesprekken / huisbezoek
  • (Digitale) enquete
  • (Sociale) media
  • Ontwerpatelier / workshop
  • Klankbordgroep / kwaliteitsteam / werkgroep / bewonerscommissie

Tips!

Om bewoners tevreden te stellen over het proces, dient de communicatie zowel voor, tijdens en na de renovatie goed te zijn.

Zorg dat je met de manier van praten/schrijven aansluit bij de bewoner.

Zorg dat mensen binnen de organisatie op de hoogte zijn van het gekozen taalgebruik.

Zorg dat iedereen (intern én bewoners) de boodschap die je wilt communiceren goed begrijpt. Controleer dit ook!

Zorg dat er altijd een aanspreekpunt is voor de bewoner.

Zorg dat klachten snel/adequaat worden opgelost. Zorg ervoor dat hiervoor een plan ligt dat duidelijk is voor iedereen binnen het project. Dus binnen de corporatie, de aanbiedende partij en bij bewoners is dit bekend. Belangrijk hierbij is dat verantwoordelijkheden scherp worden benoemd.

Maak een activiteitenplannen: wat zijn de contactmomenten met bewoners?

Communiceer de planning duidelijk en houd je hier aan.

Plan realistisch en liever te ruim: under promise, over deliver!

Maak een plan om bepaalde bewoners te ondersteunen bij het contact met de energieleverancier en de netbeheerder.

Zorg dat de manier van communiceren over de energierekening aansluit op het taalgebruik dat de energieleverancier en de netbeheerder gebruiken richting hun klanten.

Lees verder in het hoofdstuk Sociaal Plan